Biuro KOF zorganizowało usługę doradztwa on-line pn. „Świadczenie usługi doradczej on-line w zakresie mobilności miejskiej dla grupy tematycznej ds. mobilności w tym elektromobilności w KOF”. Jako wykonawca została wybrana firma IMS Sp. z o.o. z Krakowa.
W dniach 3, 4, 7 i 8 grudnia 2020 r. przedstawiciel IMS Sp. z o.o., jako ekspert - dr Michał Wolański, przeprowadził cykl webinariów on-line dla przedstawicieli gmin Kieleckiego Obszaru Funkcjonalnego, na których omawiano kolejno:
- 3.12 - Dlaczego potrzebujemy zarządzać mobilnością?
- 4.12 – Plany zrównoważonej mobilności miejskiej
- 7.12 – Zarządzanie transportem publicznym w aglomeracji
- 8.12 – Elektromobilność i podsumowanie
W wyniku aktywnej współpracy w ramach doradztwa opracowano:
Rekomendacje dla polityki mobilności Kieleckiego Obszaru Funkcjonalnego
W wyniku realizacji usługi doradczej sformułowano następujące rekomendacje dla KOF
- Koordynacja rozwoju przestrzennego, z uwzględnieniem inwestycji kolejowych, węzłów przesiadkowych oraz budowy nowych osiedli
Kluczowym elementem rozwoju systemu mobilności KOF jest spójna wizja zagospodarowania przestrzennego aglomeracji, tak by zwiększać powiązania rozwoju przestrzennego z siecią komunikacji szynowej. Należy przy tym uwzględnić plany remontowe PKP PLK, ale również aktywnie kształtować postulaty do tych planów w zakresie budowy nowych przystanków.
W szczególności należy:
- tworzyć wokół istniejących i nowych przystanków kolejowych centra lokalne nowych i istniejących osiedli;
- budować centra przesiadkowe umożliwiające dojazd z istniejącej zabudowy do przystanków kolejowych, z uwzględnieniem komunikacji publicznej, rowerowej i pieszej oraz parkingów.
Aby wypracować kierunki koordynacji należy m.in.:
- zinwentaryzować dokumenty planistyczne samorządów i PKP PLK, a także strukturę własnościową gruntów w kluczowych lokalizacjach;
- wskazać potencjalne lokalizacje przystanków pełniących funkcję węzłów przesiadkowych, centrów lokalnych oraz obie te funkcje na raz, a także lokalizację nowych założeń urbanistycznych;
- ocenić i spriorytetyzować poszczególne lokalizacje, wskazując rekomendowaną kolejność ich realizacji oraz kluczowe parametry
- przedyskutować rekomendacje w formie warsztatów dla zarządzających jst, prezentujących gotowe rekomendacje.
- Wypracowanie i powołanie struktur zarządzania mobilnością w aglomeracji
Narastające problemy z komunikacją busową oraz konieczność dostosowywania jej do wymogów dostępności i ekomobilności wymaga objęcia jej umowami służby publicznej, to zaś wymaga powołania odpowiednich zintegrowanych, struktur do zarządzania, gdyż podstawowy podział prawny na komunikację miejską, gminną i powiatową utrudnia efektywne zarządzanie. Ponadto należy pamiętać, że organizacja komunikacji przez porozumienia międzygminne powoduje brak dostępu do środków Funduszu Rozwoju Przewozów Autobusowych (FRPA) i dopłat do ulg ustawowych.
Stąd rekomendowane kierunki zarządzania komunikacją w aglomeracji obejmują:
- powołanie związku powiatowo-gminnego;
- ew. zawarcie porozumień z powiatem;
oraz zawarcie dwustronnych umów o honorowanie biletów pomiędzy ZTM Kielce i związkiem powiatowo-gminnym (na wzór łódzki) lub wypracowanie formuły biletów tandemowych na wzór pomorski.
W celu wypracowania optymalnych rozwiązań należy:
- przeanalizować aktualne wydatki gmin na transport, w tym dowozy szkolne;
- przeanalizować i ocenić możliwe formy integracji komunikacji z komunikacją miejską w Kielcach;
- przeanalizować możliwości uzyskiwania dofinansowania zewnętrznego do zakupu pojazdów, budowy infrastruktury (ładowania, tankowania gazu, zajezdni) oraz bieżącej eksploatacji (FRPA, dopłaty do ulg ustawowych, aktualnie wydatkowane środki na dowozy szkolne);
- przedyskutować rekomendacje w formie warsztatów dla zarządzających jst, prezentujących gotowe rekomendacje.
- Zaplanowanie aglomeracyjnej sieci połączeń
Ważnym elementem operacjonalizującym rekomendację (2) jest zaprojektowanie siatki połączeń autobusowych, która maiłaby na celu powiązanie obszarów aglomeracji z siecią kolejową, bezpośrednio z centrum Kielc, a także organizację komunikacji uzupełniającej w formule DRT (transportu na życzenie).
Aby zaprojektować zarys siatki połączeń należy m.in.:
- zinwentaryzować całość wydanych zezwoleń oraz realizowanych przewozów szkolnych, wraz z wskazaniem ich formuły,
- zeryfikować „w terenie” ich realizację,
- przeanalizować dojazdy do szkół ponadpodstawowych;
- wskazać „białe plamy”, czyli sołectwa nieobjęte obsługą komunikacyjną w różnych przekrojach czasowych (np. dzień powszedni feryjny / wakacyjny, dzień powszedni po godzinie umożlwiającej powrót z Kielc po zakończeniu pracy o 16:00 itp.);
- dokonać symulacji finansowych dla różnych sposobów zasilania pojazdów (w tym elektryczne i gazowe), wskazując na optymalną infrastrukturę ładowania oraz wielkości baterii, z uwzględnieniem minimalizacji kosztów ponoszonych przez samorząd (w tym późniejszej wymiany baterii);
- wskazać optymalną formułę prawną oraz miejsca na pilotaż i dalsze drożenia DRT;
- przedyskutować rekomendacje w formie warsztatów dla zarządzających jst, prezentujących gotowe rekomendacje.
- Użycie procesu przygotowania Planu Zrównoważonej Mobilności Miejskiej oraz strategii ponadlokalnych do wdrożenia rekomendacji (1)-(3)
Wdrażanie rekomendacji 1-3 w warunkach KOF jest skomplikowanym procesem zarówno w ujęciu analitycznym, jak i poszukiwania konsensusu i zaangażowania ze strony gmin KOF. Proces ten powinien być realizowany w ramach obowiązkowego przygotowywania dokumentów dla perspektywy finansowej 2021-2027, w tym:
- strategii ponadlokalnej wraz z modelem struktury funkcjonalno-przestrzennej (ad. 1);
- Planu Zrównoważonej Mobilności Miejskiej (ad. 1-3).